ایران در عصر حاضر
|
نگاهی اجمالی بردکترین دفاعی ایران در عصر حاضر
25 خرداد 85 - 07:30 | |||
| |||
|
در جهان پر تلاطم کنونی امنیت و توانایی حفظ و دفاع از ان به یکی از پر رنگ ترین مسایل فراروی کشورهای مختلف بدل شده است و در این میان هر کشور با توجه به توانایی های جنگ افزاری ?نیروی انسانی?توان اقتصادی?ویژگی های ژئو پولتیک و مولفه های فرهنگی به تدوین و به کار گیری سبک ویژه ای از دکترین امنیت ملی در حوزه دفاعی میپردازد.نوشتار حاضر میکوشد نگاهی هر چند گذرا بر سیاق برگزیده توسط استراتژیست های جمهوری اسلامی ایران در حوزه دفاعی نماید. دکترین دفاعی هر ملتی را میتوان به نوعی بیانگر هویت هر کشور و مردم ان دانست.به عنوان مثال دکترین دفاعی امریکا که بر جنگ موج سومی تکنولوژیک?حمله پیشگیرانه و استراتژی ماشین به جای نفر تاکید میورزد ?کشوری را معرفی میکند که دارای برتری تکنولوژیک نسبت به سایر کشورهاواقتصاد توانا است که در ان جان انسانها-البته انسان امریکایی-به نسبت پول و سرمایه در ارجحیت است یا در مقابل میتوان استراتژی دفاعی روسیه را به نظاره نشست که بر دکترین ضربه دوم و زمین سوخته تکیه میکند. بر خلاف دیدگاه امریکایی که تمایل دارد جنگ را در بیرون مرز هایش شروع و با حداقل تلفات انسانی خودی خاتمه دهد تز روسی بر سبک ویژه ای از جنگ متکی است که در ان روسیه به دلیل وسعت پهناور و نیروی انسانی فراوان بر تحمل ضربه اول از سوی دشمن فرضی?کشاندن دشمن به اعماق سرزمین وسیع?فرسوده نمودن ان باجنگهای فرسایشی و سپس وارد اوردن ضربه تعیین کننده دوم متکی است.از ناپلئون تا هیتلر مهاجمان طعم تلخ این استراتژی ملی روسیه و درگیری با ژنرال زمستان را چشیده اند.از دکترین روسی استنتاج میگردد که در این کشور جان انسان از اهمیت مشابه امریکا و غرب برخوردار نیست که این خود ریشه در سنت های موژیکی و سرفی ان کشور دارد-بیاد اورید عملکرد نیروهای ویژه روسی در حوادث گروگان گیری تئاتر مسکو و مدرسه روسلان که هر دو مورد به کشته شدن تعداد زیادی از گروگانها انجامید-این دکترین همچنین بر صبر و استقامت ذاتی مردم روسیه در مواجهه با شداید متکی است. اما ایران پس از ?? سال از گذشت انقلاب اسلامی و با پشت سر نهادن یک جنگ خونین ?ساله در حالی که همچنان از سوی نیروهای فرا منطقهای و منطقه ای تهدید میشوداستراتژی دفاعی خاصی را برای دفاع از خود سامان دهی کرده است.چنان که از قراین و شواهدی که در پی خواهد امد استنتاج میشود دکترین دفاعی ایران در حال حاضر بر مبنای ? رکن بازدارندگی راز امیز-تحمل ضربه اول-ضربه متقابل موشکی واجبار دشمن به جنگ زمینی استوار است با نگاهی گذرا میتوان دریافت که ارکان این دکترین چگونه و چرا سامان یافتند.باپایان جنگ تحمیلی نیروهای مسلح ایران در وضع بسیار وخیمی قرار داشتند.تسلیحات غربی ارتش که بیش از ??? ادوات را شامل میشدند یا در طول جنگ از بین رفته و یا به دلیل فقدان قطعات یدکی و خدمات تعمیر و نگهداری از کار افتاده بودند که این مشکل تا عصر حاضر نیز ادامه پیدا کرده است و برخی خریدهای تسلیحاتی از روسیه و چین اعم از جنگنده های میگ ??وسوخو?? ?موشکهای کرم ابریشم و ناوچه های کلاس تندر نتوانسته اند خلائ اشکار سخت افزاری نیروهای مسلح ایران را پر کنند.برای حل این بحران تلاشهای زعمای نظامی کشور در دو مسیر اصلی متمرکز شد که عبارتند از: ?-نوسازی و بهسازی تسلیحات غربی با ابزار و ادوات شرقی که به عنوان مثال میتوان به تجهیز جنگنده های فانتوم با موشکهای روسی و چینی و یا تجهیز ناوچه های موشک انداز فرانسوی کمباتانت با موشکهای سی-??? چینی اشاره نمود. ?-تولید جنگ افزار در داخل کشور به روش مهندسی معکوس و سایر روشها که دستاورد هایی چون جنگنده اذرخش ?تانک ذوالفقار?بالگرد شباویزو ناوچه موشک انداز پیکان داشته است. اما در حقیقت نتیجه هر دوی این تلاش ها با عرم قطعیت مواجهند-هرچند به دلیل تحریم های تکنولوژیک و کمبود منابع مالی که امکان خرید جنگ افزار های روز امد را تقریبا محال میسازد این راهکار ها تنها راه حلهای ممکن برای نظام محسوب میشده اند-در واقع جنگ افزار های تولید یا بهینه سازی شده نه در هیچ میدان عملیاتی امتحان خود را پس داده اند و نه در موارد تولید داخل ?به تولید انبوه رسیده اند تا نقشی در موازنه نظامی داشته باشند.تنها دستاورد قطعی صنایع دفاعی ایران?با وجود تمام تلاشهای با ارزش انجام شده?توان موشکی کشور است که بنا به دلایل و شواهدی چند بومی شده و هم اینک ایران توان تولید موشک های بالستیک با برد ???? الی ???? کیلومتر را دارا میباشد. در چنین شرایطی با توجه به اگاهی از وضع موجود توسط کارشناسان دفاعی کشور و وقوف به این مهم که ایران از ابزار لازم برای ضربه اول برخوردار نیست?دکترین دفاعی ایران برپایه چهار مولفه ذکر شده بنا شد که شرح مختصرهریک از مولفه های فوق الذکر در ذیل ارایه میشود: ?-بازدارندگی راز آمیز:در این روش تلاش میشود نیروی دفاعی کشور در هاله ای از ابهام و بعضا بیش از انچه در واقع وجود دارد قلمداد شود.بر مبنای همین روش موشک شهاب ? بارها ازمایش میگردد?از پیشرفت های عظیم تکنولوژیک در تولید جنگ افزار سخن رانده میشودو در توانایی ها غلو میشود تا متجاوز خارجی از بیم واکنش شدید ایران در ضربه متقابل دوم ازخیال تجاوز منصرف شود.بارها از زبان مسوولان دفاعی کشور شنیده اید که در مورد تهدید اسرائیل برای ضربه زدن به تاسیسات اتمی کشور تاکید کرده اند اسرائیل در صورت تجاوز با پاسخی غیر قابل انتطار مواجه میشود یا بهنگام تهدید سوریه توسط اسرائیل تاکید میشود در صورت تجاوز به سوریه حجم پاسخ ایران ?اسرائیل را با شگفتی وا خواهد داشت و...در هیچ کجای این گفته ها نشانی از تمایل برای جنگ پیش گیرانه و ضربه اول نمی توان یافت و تماما بر جنگ روانی و ایجاد فضای ابهام در باب حجم ضربه متقابل دوم تاکید شده است ?-تحمل ضربه اول:بر مبنای تجارب جنگ ?ساله ایران به پراکنده ساختن منابع اصلی دفاعی خویش با توجه به گستره پهناور کشور پرداخته است تا امکان از بین رفتن تمام ظرفیت های دفاعی با یک حمله از میان رود.در بخش جنگ افزار سازی مشاهده میشود تاسیسات تانک سازی در لرستان ?صنایع الکترونیک در شیراز ?صنایع موشکی در تهران و صنایع هواپیمایی در اصفهان مستقر شده اندویا در مورد صنایع هسته ای کارخانه ابسنگین در اراک?تاسیسات غنی سازی در نطنز و راکتور هسته ای در بوشهر طراحی و اجرا شده اند..این چنین مشخص میشود هیچ دشمنی در ضربه اول نمیتواند تمام توان دفاعی ایران برای ضربه دوم متقابل را از کشور سلب کند و بدین سان نوعی توازن وحشت بر مبنای ظرفیت حمله متقابل ایران شکل میگیرد.این دکترین چنان در اذهان راهبران نظامی کشور نقش بسته است که در هر حالت ضربه اول نقشی در استراتژی ایران ندارد.به عنوان مقال میتوان به صف ارایی نظامی ایران در برابر طالبان اشاره کرد که با وجود بر حق بودن ایران حتی حملات محدود تنبیهی علیه طالبان به اجرا در نیامد .شاهد دیگر بر این مهم حملات موشکی سپاه پاسداران به قرار گاه های مجاهدین در پاسخ گویی به حملات تروریستی انان است که برخلاف عرف رایج نظامی به جای بهره گیری از توان هوایی با تهاچم موشکی صورت پذیرفته است ?-ضربه متقابل موشکی :با دستیابی ایران به موشکهای با برد بیش از ???? کیلومتر در واقع هر نقطه ای از خاورمیانه در تیررس موشکهای ایران قرار دارند:از پایگاه هوایی اینجرلیک در ترکیه تا پایگاه هوایی دیه گوگارسیا اقیانوس هند و از تل اویو تا مراکز نظامی امریکا در دریای سرخ دربرد اقدام متقابل ایران هستند.از این رو هر متجاوز فرامنطقه ای و منطقه ای یقین میابد از مکافات تجاوز خود در امان نخواهد بود.اما نکته ای که نباید در این میان مغفول ماند تاثیر روانی ضربه دوم موشکی در مقابل تاثیر نظامی ان است.موشکهای بالستیک به کار گرفته شده توسط ایران سلاح هایی موج دومی و غیر هوشمند هستند که فاقد دقت لازم و جراحی گونه برای وارد ساختن ضربات واقعا مهلک نظامی محسوب میشوند.این تجهیزات بیشتر با صدمات روانی و ایجاد احساس ناامنی به توازن وحشت شکل میدهند.شاهد این ادعا ?حملات موشکی رژیم بعث عراق علیه تهران در سال پایانی جنگ تحمیلی به شمار میرود که با وجود شلیک تعداد بیشماری م.شکهای العباس و الحسین به تهران ?خسارات چندان جانی و مالی به مردم وارد نشد.ولی تاثیر روانی این حملات به خالی از جمعیت شدن تهران انجامید.این نکته به هیچ وجه از اهمیت موشک های دوربرد در دکترین دفاعی ایران نمی کاهد بلکه بر این مهم اصرار میورزد که در واقع موشک بالستیک بیشتر سلاحی ترس افرین است تا مرگ افرین و چون میزان صدمات ناشی از به کار گیری ان مشخص نیست در خدمت فاکتور اول دکترین دفاعی ایران یعنی باز دارندگی راز امیز قرار میگیرد ?-اجبار دشمن به جنگ زمینی :تجربه سالهای جنگ به برنامه ریزان دفاعی ایران اثبات کرد که استفاده از امواج انسانی و نیروی زمینی که با سلاح های سبک و نیمه سنگین به ویژه موشک های ضد تانک مجهز شده باشند تا حد زیادی جایگزین فقدان تجهیزات پیشرفته نظامی میشود.به ویژه که شورایرانی میهن دوستی ومقابله باتجاوز بیگانه همرا با شهادت طلبی شیعی از نیروی پیاده ایرانی?رزمندگانی دلاور و مبتکر و بدون ترس از مرگ میسازد.بر این اساس است که با اوج گرفتن تهدیدات امریکا بر استراتژی دفاع نامتقارن تاکید میشود که بر اساس جنگ نامنظم?درگیری پارتیزانی و شهری و واداشتن دشمن به استفاده از نیروی انسانی به جای جنگ افزار برای وارد کردن تلفات سنگین به اوست.این استراتژی از ویتنام تا افغانستان علیه دشمنانی قوی تر و بسیار مجهز تر به کار گرفته شده و موفق نیز بوده است.بنا بر این استفاده از مزیت برتری جمعیتی ایران و شور دفاع از وطن راهبردی عاقلانه با توجه به وضع موجود سیاسی و اقتصادی کشور است. در این میان انچه قابل ذکر است نقش راهبردی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در دکترین دفاعی جمهوری اسلامی میباشد و چنانچه از قراین بر میاید رهبران سیاسی کشور در دو بخش اکتیو این دکترین -ضربه دوم موشکی و جنگ فرسایشی-به سپاه پاسداران بیش از سایر نیرو های مسلح متکی هستند.این مهم که توان عمده موشکی ایران امروزه در سپاه پاسداران مستقر است و همچنی کنترل?اموزش و راهبری نیروهای بسیج به عنوان ستون فقرات جنگ زمینی در اختیار سپاه قرار دارد بر نقش ویژه سپاه در این دکترین می افزاید.نقشی که با توجه به تحولات سیاسی کشور روز به روز پر رنگ تر میشود. |
